Η γεωργία είναι η ελπίδα της αναγέννησης…

Κωστής Δαλαμάρας: Ένας νέος οινοποιός πρεσβευτής της ονομασίας προέλευσης Νάουσα

Στα 26, ο Κωστής Δαλαμάρας αισθάνεται θεματοφύλακας μιας όμορφης και αρχαίας κληρονομιάς: ένας αμπελώνας οκτώ στρεμμάτων, που περνάει από γενιά σε γενιά από το 1840. Στον τομέα του, άλλωστε, αποτελεί μέρος των περίφημων αμπελώνων της Νάουσας στη βόρεια Ελλάδα, στη Μακεδονία. Αυτή η πόλη, η οποία δίνει το όνομά της στην ονομασία προέλευσης, βρίσκεται στις πλαγιές του Βερμίου, σε υψόμετρο 80 μ. με 370 μ.. Περήφανος για τις ρίζες του, ο Κωστής

αποφάσισε να πάει στο εξωτερικό για να βελτιωθεί. Μια προσέγγιση η οποία αποτελεί εξαίρεση μεταξύ των Ελλήνων οινοποιών.

Ο Κωστής έχει μείνει στην Ισπανία και στη Γαλλία, στα κτήματα Trapet και Giboulot, όπου έμαθε για τη βιοδυναμική. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα πριν από δύο χρόνια, ο νεαρός πείθει τον πατέρα του Γιάννη Δαλαμάρα να στραφεί στην βιολογική καλλιέργεια: «Με άφησε να το κάνω, κατάλαβε την ανάγκη για αλλαγή και είμαι ευγνώμων, λέει ο Κωστής. Πρέπει να πούμε ότι είχαμε ήδη αρχίσει να δουλεύουμε με τη βιοδυναμική καλλιέργεια. «Αναζητώντας την επαφή με τη φύση, αφουγκραζόμενος το σκληρό κλίμα των Βαλκανίων, το πολύ κρύο το χειμώνα, την πολύ υγρή άνοιξη και το ξηρό καλοκαίρι, ο νέος οινοποιός μαζεύει εμπειρίες.

«Προσπαθώ να μείνω όσο το δυνατόν απλούστερος και προσπαθώ να εκπαιδεύω τους υπαλλήλους μου στη βιοδυναμική. Οι Αλβανοί εργαζόμενοι μου λειτουργούν όπως ο παππούς μου, στοχεύουν στη μεγαλύτερη παραγωγή. Πρέπει να είμαι στο πλευρό τους για να πάρουν το μήνυμα σε μόνιμη βάση. «Ο Κωστής γνωρίζει πολύ καλά, ότι το Ξινόμαυρο, πρέπει να ανακτήσει το ευγενικό του στυλ. Αυτή η ποικιλία, χαρακτηριστική της περιοχής της Νάουσας, κυριολεκτικά σημαίνει «ξινό και μαύρο».

Λεπτή, διακριτική όσο ένα Pinot Noir, έχει καταφέρει να καλλιεργηθεί προσεκτικά βάσει των χαμηλών αποδόσεων. Εάν καλλιεργηθεί σωστά, μπορεί να παρομοιαστεί με ένα καλό Barolo. Και μόνο τότε οι παραγωγοί της Νάουσας θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις διεθνείς αγορές. Και αυτό λειτουργεί: Στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά, στην Ιαπωνία, ο Κωστής στέλνει το 40% της παραγωγής του στο εξωτερικό. Για να το κάνει αυτό, παίρνει τις βαλίτσες του και πάει εκεί.

Ενώ συνεχίζει να βελτιώνει την ποιότητα των προϊόντων του, πρέπει να φύγει και να συναντήσει τους διεθνείς εμπόρους, που δεν είναι εξοικειωμένοι με τις ιδιότητες των ελληνικών κρασιών. Με την παρουσία του σε κοινωνικά δίκτυα όπως τα φόρουμ, είναι πρεσβευτής της ανανεωμένης ποιότητας των κρασιών της περιοχής.
Κτήμα Δαλαμάρα, Νάουσα
● 5,3 εκτάρια, βιοδυναμική καλλιέργεια σε 180 μέτρα υψόμετρο.
● Ποικιλίες: Ξινόμαυρο, Merlot, Μαλαγουζιά, Ασύρτικο, Ροδίτης.
● 40% της παραγωγής εξάγεται σε: Γαλλία, ΗΠΑ, Καναδά, Ιαπωνία, Νορβηγία, Βέλγιο.

Απόστολος Θυμιόπουλος: Ο οινοποιός της ποικιλίας Ξινόμαυρο

Ο Απόστολος Θυμιόπουλος, 31, αυτός ο νέος οινοποιός με αμπελώνες 17 εκταρίων στο χωριό Τρίλοφος, στους αμπελώνες της Νάουσας (1000 εκτάρια), αποφάσισε να μετατρέψει την ατυχία του σε επιτυχία: Ελεύθερος, πλέον, να εφαρμόσει τις δικές του μεθόδους καλλιέργειας και οινοποίησης, πουλά μόνο τρία μπουκάλια \ από μία και μόνο ποικιλία, το Ξινόμαυρο: Οι νέοι αμπελώνες του παράγουν ένα κρασί ελαφρύ, φρουτώδες, το οποίο ταιριάζει και με τα τυριά της Μακεδονίας.

Τα παλιά αμπέλια του (40 ετών) δίνουν ένα πολύπλοκο κρασί, το «Γη και Ουρανός», με αρώματα μαύρων φρούτων, με νότες λουλουδιών και μεταλλική γεύση. Ένα ροζέ καθαρό με βάση το Ξινόμαυρο, συμπληρώνει αυτό το πολύ μικρό εύρος. Σίγουρος για τον εαυτό του, στηριζόμενος αποκλειστικά στις δυνάμεις του, χωρίς καμία δυνατότητα για τραπεζικά δάνεια, χωρίς επιδοτήσεις από την ευρωπαϊκή ένωση, χωρίς τη βοήθεια του υπερχρεωμένου ελληνικού κράτους, ο Απόστολος προχωρά μπροστά.

Έφτιαξε την κάβα του σιγά-σιγά, με την αγορά ανοξείδωτων δεξαμενών από την Ιταλία και την αποθήκευση τους σε έναν αχυρώνα με τσιμεντένιο πάτωμα. Χωρίς καμία εγγύηση ή ασφάλεια, μακροπρόθεσμα, η επιτυχία είναι, προς το παρόν, αναμενόμενη. «Στην περίπτωσή μου, το μέλλον δεν βρίσκεται στην Ελλάδα, αναγνωρίζει ο Απόστολος. Και είναι αλήθεια ότι μια μεγάλη πλειοψηφία Ελλήνων οινοποιών αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες. Εγώ, παράγω εδώ, αλλά πουλάω σχεδόν τα πάντα στο εξωτερικό, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ευρώπη και τώρα και στην Ασία. Αυτή είναι η μόνη λύση!«

Ο οινοποιός του Τρίλοφου εκφράζει τη λύπη του: «Η Ελλάδα δεν είναι ακόμα γνωστή για τα κρασιά της. Μόνο η ποιότητα θα μας βοηθήσει να αναφερόμαστε στους διεθνείς καταλόγους. «Και γι’ αυτό μερικές φορές ο Απόστολος αφήνει το κτήμα του για να πάει στην Αμερική ή στη Γαλλία, όπως στην πόλη Angers, όπου έπεισε ένα γιαπωνέζο διανομέα να πουλήσει κρασί του.
Θυμιόπουλος, Τρίλοφος
● Αμπελώνες 17 εκταρίων, καλλιεργούνται βιοδυναμικά σε υψόμετρο 180 με 500 μ. ● Ποικιλία: Ξινόμαυρο.
● Το 97% της παραγωγής μοιράζεται σε εξαγωγές, το 50% στις ΗΠΑ, το 30% στη Γαλλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο

Νίκος Μπαντινός: Ο παραγωγός και πρωτοπόρος της βιολογικής ελιάς

Ο Νίκος Μπαντινός, 39, ανέλαβε τη γη του πατέρα του εδώ και δέκα χρόνια. Σε αντίθεση με πολλούς Έλληνες, που ζουν όπως και αυτός, σε απομακρυσμένα χωριά, δεν εγκατέλειψε την ύπαιθρο για την πόλη. Αν και ξέρει ότι η ζωή είναι σκληρή στο βορρά, έχει παγωνιές τον χειμώνα και το καλοκαίρι καύσωνες.

Σήμερα λόγω της κρίσης, πολλοί σκέφτονται να επιστρέψουν στα χωριά τους, στα εγκαταλελειμμένα χωράφια των προγόνων που είναι σε αγρανάπαυση. Από το Καλόκαστρο (350 κάτοικοι), κοντά στην πόλη των Σερρών, φαίνονται τα ψηλά βουνά στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Η Σόφια είναι μόνο 80 χιλιόμετρα. Η Θεσσαλονίκη είναι 65 χιλιόμετρα. Φυτεμένες στην πλαγιά του λόφου, σε μια πλαγιά που οδηγεί στη μεγάλη εύφορη πεδιάδα, στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, οι ελιές του Νίκου καλλιεργούνται βιολογικά.

Σε αντίθεση με άλλα χωράφια με ελιές, το χωράφι του Νίκου καλύπτεται από ένα φυτικό χαλί. Πήρε το θάρρος να αλλάξει το μοντέλο καλλιέργειας και να καταγγείλει τη χρήση των χημικών λιπασμάτων. Έξτρα παρθένο, ψυχρής έκθλιψης, στο λάδι έχει απονεμηθεί το σήμα των ελληνικών βιολογικών προϊόντων (Bio Hellas). Ο Νίκος Μπαντινός πήρε επιχορήγηση από την ευρωπαϊκή ένωση για την παραγωγή του: 1 ευρώ ανά λίτρο λαδιού. Το μέτρο αυτό δεν έχει μεταβληθεί από την έναρξη ισχύος του το 2002. Φέτος, ο Νίκος παρήγαγε 900 λίτρα. Σε αυτή τη βάση του καταβλήθηκαν €900 ανά έτος, για δέκα χρόνια, χωρίς προσαρμογή στην πραγματική παραγωγή του που έχει αυξηθεί.

Το 2013, αυτή η μορφή της επιδότησης, η οποία υποφέρει από την έλλειψη ελέγχων στη γη, θα χαθεί. Οι Βρυξέλλες αποφάσισαν να επιδοτήσουν την παραγωγή της ελιάς με τον αριθμό των εκταρίων που είναι φυτεμένες. Ο Νίκος πουλά το λάδι του στην τοπική αγορά. Όμως, οι οικογενειακοί δεσμοί του με την Ελβετία θα του επιτρέψουν να δώσει ένα μέρος της παραγωγής του μέσω της ενώσεως Biolive.
Οικογένεια Μπαντίνου, Καλόκαστρο
● 8000 τ.μ. ελιές βιολογικής γεωργίας στη μεγάλη εύφορη πεδιάδα που αρδεύεται από τον ποταμό Στρυμόνα, κοντά στις Σέρρες.
● Ποικιλίες ελιάς: Μανάκι και Μεγάρων
● Ποιότητα: έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ψυχρής έκθλιψης
● Παραγωγή: 3000 λίτρα ανά έτος

Επιμέλεια μετάφρασης Κική Παναγιώτου