Πλανόδιοι αποσταγματοποιοί: Μια Γαλλική παράδοση που εξαφανίζεται

Οι πλανόδιοι αποσταγματοποιοί είναι ένα συνηθισμένο θέαμα στη Γαλλία αλλά τα τελευταία χρόνια, λόγω νομοθετικών ρυθμίσεων και του πολέμου που δέχονται από τις μεγάλες βιομηχανίες αποτελούν φαινόμενο που τείνει να εκλείψει.

Μετά τον Οκτώβρη, όταν τελειώνει ο τρύγος και καθόλη την διάρκεια του χειμώνα, βγαίνουν οι πλανόδιοι αποσταγματοποιοί με τους κινητούς άμβυκες και ταξιδεύουν από χωριό σε χωριό στη γαλλική επαρχία. Ο κάθε Γάλλος που θέλει να φτιάξει το δικό του απόσταγμα για οικιακή κατανάλωση (κονιάκ, μπράντι, αρμανιάκ), παίρνει άδεια από το κράτος για συγκεκριμένη ποσότητα αλκοόλ και φέρνει τα στέμφυλα στον πλανόδιο αποστακτήρα, που κάνει στάση στη πλατεία του χωριού.

Η απόσταξη κονιάκ και αρμανιάκ έχει εξελιχθεί φυσικά με τα χρόνια σε μια επικερδή βιομηχανία. Όμως όσον αφορά το αρμανιάκ, το παλαιότερο απόσταγμα οίνου στη Γαλλία, υπάρχουν μόνο τρία βιομηχανικά αποστακτήρια που το παράγουν. Στις οινοποιητικές περιοχές της Γαλλίας, οι αμπελοκαλλιεργητές αναγκάζονται να ταξιδεύουν χιλιόμετρα για να δώσουν τα στέμφυλα τους για απόσταξη, αφού πια οι πλανόδιοι αποσταγματοποιοί είναι ένα είδος προς εξαφάνιση και όσοι συνταξιοδοτούνται δεν έχουν διαδόχους.

Μια φορά και ένα καιρό, την εποχή μετά τον πόλεμο, η εργατική τάξη του Παρισιού κατανάλωνε αφειδώς φτηνά αλκοολούχα ποτά, τόσο που το κράτος αναγκάστηκε να κάνει μια βραχύβια εκστρατεία απαγόρευσης ενάντια στην παράνομη απόσταξη, κυρίως για τις βόρειες περιοχές της Νορμανδίας και της Βρετάνης που κατανάλωναν πολύ μπράντι από μήλο ή αχλάδι.

Την δεκαετία του ’50, οι εργάτες αγαπούσαν τόσο πολύ το αλκοόλ που ξεκινούσαν τη μέρα τους στα καφενεία, πίνοντας ισχυρά οινοπνευματώδη ποτά. Ο τότε πρωθυπουργός Pier Mendes προσπάθησε να μειώσει το φαινόμενο προτρέποντας τους Γάλλους να πίνουν γάλα αντί για κρασί με το γεύμα τους. Ακολούθησε κατακραυγή, τόση που ο Mendes αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την εξουσία, μετά από κατηγορίες ότι προωθούσε αντιπατριωτικούς νόμους. Παρεμπιπτόντως, αυτή φαίνεται να ήταν η αρχή για την επικρατούσα νοοτροπία κατά του αλκοόλ που έχουν οι περισσότεροι Γάλλοι, κάτι που αρχίζει να μειώνεται στις μέρες μας.

Αν είστε τυχεροί, θα δείτε κάποιους πλανόδιους αποσταγματοποιούς να περιοδεύουν ακόμα στη γαλλική επαρχία. Στη περιοχή Αρμανιάκ, όπου βγαίνει και το ομώνυμο απόσταγμα, οι πλανόδιοι αποσταγματοποιοί δεν απειλούνται τόσο από τις κυβερνητικές πολιτικές, όσο από την αυξανόμενη δημοφιλία των αποσταγμάτων.

Φαίνεται οξύμωρο αλλά η εξήγηση είναι απλή: Μέχρι πρόσφατα, αποστάγματα όπως το Αρμανιάκ που δεν ήταν τόσο διάσημα όσο το Κονιάκ-φτιάχνονταν μόνο οικιακά από γάλλους αγρότες, για προσωπική κατανάλωση. Ο εξοπλισμός για απόσταξη κόστιζε ακριβά και τα οινοποιεία δεν ήταν διατεθειμένα να διαθέσουν χρήματα για έξτρα εγκαταστάσεις. Τα τελευταία χρόνια όμως, όλο και περισσότερα οινοποιεία επενδύουν σε άμβυκες, αφού τα αποστάγματα οίνου, όπως το Αρμανιάκ επανέρχονται στη μόδα.

Επιμέλεια: Άννα Ποδάρα