Alert: οι Γάλλοι φοβούνται ότι μια πανευρωπαϊκή επιδημία στο αμπέλι μόλις ξεκινάει

Γάλλοι επιστήμονες έχουν βρει το βακτήριο Xylella fastidiosa, την πηγή της νόσου του Pierce σε αμπέλια, στο νησί της Κορσικής. Η ανακάλυψη αυτή, που αυξάνει τους φόβους μιας μεσογειακής επιδημίας, έρχεται σε λιγότερο από δύο χρόνια μετά από ένα άλλο παθογόνο στέλεχος που βρέθηκε σε άρρωστα δέντρα ελιάς στη νότια Ιταλία.

Το πρωί της 20ης Ιουλίου, εμπειρογνώμονες από Fredon, το γαλλικό δίκτυο προστασίας των φυτών, πήραν δείγματα από θάμνους μυρτιάς με καφέ και αποξηραμένα φύλλα-στη παραθαλάσσια κοινότητα της Propriano στη Κορσική. Οι ειδικοί είχαν ήδη στείλει 160 φυτικά δείγματα για ανάλυση φέτος στην ηπειρωτική Γαλλία, αλλά όλα είχαν επιστρέψει αρνητικά. Παρόλα αυτά αυτό το δείγμα φάνηκε επείγον, γι’ αυτό και μεταφέρθηκε αεροπορικώς στο Angers εκείνο το απόγευμα, και μετά από δύο ημέρες δοκιμών βγήκε θετικό για Xylella, θέτοντας έτσι την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αμέσως ξεκίνησαν μέτρα για τον περιορισμό και την εξολόθρευση του βακτηρίου.

«Αυτό το παθογόνο είναι γνωστό πέρα από τον Ατλαντικό ως τον παράγοντα της νόσου του Pierce, που έπληξε τους αμπελώνες της Καλιφόρνια σκληρά στη δεκαετία του 1990,” τόνισε ο Stéphane Le Foll, ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας και Δασών, όταν τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν. “Τα βήματα για την εξάλειψη του, ξεκίνησαν σήμερα.”

Η γαλλική κυβέρνηση έχει μια ειδική τηλεφωνική γραμμή Xylella για έναν καλό λόγο: Το βακτήριο αποτελεί απειλή για περισσότερα από 200 είδη φυτών, συμπεριλαμβανομένων των αμπελιών και εσπεριδοειδών αλλά και άλλων φυτών όπως ελιές, ροδάκινα, αμύγδαλα, αβοκάντο, σφενδάμι και βελανιδιές, καθώς και τα φυτά καφέ και δεντρολίβανο. Το βακτήριο απλώνεται εύκολα και γρήγορα, εισέρχεται στα φυτά με την βοήθεια των εντόμων, και μπορεί να κινηθεί κατά μήκος των ωκεανών σε μολυσμένα φυτά.

Διαφορετικά υποείδη της Xylella επιτίθενται σε διαφορετικά φυτά, ταξιδεύουν με διάφορα έντομα και προκαλούν διάφορες ασθένειες. Τα στελέχη της γαλλικής κυβέρνησης ανησυχούν ιδιαίτερα για το εμπόριο οίνου. Το στέλεχος που προκαλεί τη νόσο του Pierce άρχισε να εξαπλώνεται ταχύτατα στους αμπελώνες της Καλιφόρνια το 1996, χάρη στην άφιξη ενός μη τοπικού εντόμου με διάφανα φτερά.
Σχεδόν δύο δεκαετίες από τότε, οι επιστήμονες και οι καλλιεργητές έχουν εργαστεί σκληρά για να εξουδετερώσουν το έντομο και την ασθένεια και ο αγώνας στοίχισε πολύ ακριβά. Μολυσμένα αμπέλια ουσιαστικά πνίγονται αφού σχηματίζεται ένα ζελέ στο εσωτερικό τους που εμποδίζει το νερό να φτάσει στα φύλλα.

Το Xylella εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη τον Οκτώβριο του 2013 στην Πούλια της Ιταλίας, όπου είχε επιτεθεί στα ελαιόδεντρα. Από τότε περισσότερα από 600.000 στρέμματα ελαιώνων έχουν αποκλειστεί και εκατομμύρια δέντρα έχουν σκοτωθεί από μια ασθένεια που ονομάζεται Olive Quick Decline Syndrome.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το στέλεχος του Xylella που προκάλεσε τη νόσο του Pierce στην Καλιφόρνια δεν είναι το ίδιο με το στέλεχος που βρέθηκε στην Ιταλία. Οι επιστήμονες στο U.C. Berkley έχουν πει ότι το στέλεχος της Ιταλίας προέρχεται από τα μολυσμένα φυτά καφέ που εισάγονται από την Κόστα Ρίκα. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η νόσος έχει εμφανιστεί σε αμπελώνες, ακόμη και σε εκείνους που γειτνιάζουν άμεσα με τους μολυσμένους ελαιώνες.
Το στέλεχος που βρέθηκε στην Κορσική είναι διαφορετικό από ότι στην Ιταλία, όμως, όπως εξηγούν οι ειδικοί «Τα βακτήρια που υπάρχουν στα δείγματα από την περιοχή Propriano ανήκουν σε ένα υποείδος που είναι εντελώς διαφορετικό από ό, τι το υποείδος pauca που εντοπίστηκε στην Ιταλία.” Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κορσικής δηλώνει ότι οι ειδικοί επί του παρόντος εξετάζουν την ευαισθησία των φυτών σε αυτές τις αρρώστιες. Δεν έχουν ακόμη εντοπίσει το έντομο που την εξαπλώνει.

Μέχρι στιγμής έχουμε τρεις πληθυσμούς του Xylella, όλα σε θάμνους μυρτιάς, που έχουν εντοπιστεί στην Κορσική σε διάφορους τομείς. Όλοι οι θάμνοι προέρχονται από ιταλικές προμήθειες, από ένα φυτώριο στην Τοσκάνη. Οι Γάλλοι έχουν εντείνει τις επιθεωρήσεις των φυτών που έρχονται στο νησί.

Αλλά τώρα που το Xylella έχει φθάσει, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ο Δρ Marcello Nicoletti στη Ρώμη, ο οποίος έχει μελετήσει τρόπους για την καταπολέμηση και την εξάλειψη του βακτηρίου, λέει στη Γαλλία ότι υπάρχει ανάγκη να ληφθεί μια πολύπλευρη προσέγγιση. “Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση Xylella είναι μια ολοκληρωμένη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών, ή αντιμετώπιση όλων των στοιχείων με τη μία,” δήλωσε ο Nicoletti. Οι συμβουλές του αφορούν στην επεξεργασία του εδάφους για τη διατήρηση των φυτών, σε ένα εντομοκτόνο για να σκοτώσει τα σφάλματα, σε μια αντι-μυκητιασική θεραπεία και φυσικά, σε αντιβιοτικά χαμηλού κόστους για να ανακτήσουν τα δέντρα την υγεία τους.

Στην Κορσική, έχει φτάσει μια ειδική ομάδα για την καταπολέμηση φυτικών επιδημιών . Το Ευρωπαϊκό πρωτόκολλο απαιτεί την καύση των μολυσμένων φυτών. Η ζώνη γύρω από τον πληθυσμό της Xylella θα ψεκάζεται με το εντομοκτόνο Deltamethrin.

Οι Γάλλοι φοβούνται ότι εάν τα μέτρα για την εξάλειψη των βακτηρίων δεν ληφθούν αρκετά σύντομα, δεν υπάρχει περίπτωση να απαλλαγούμε από την Xylella. «Το θέμα δεν θα είναι πια η εξάλειψη της, αλλά και η διαχείριση του οικονομικού και περιβαλλοντικού αντικτύπου σχετικά με την παραγωγή της,” προειδοποιούν οι ειδικοί.