Μια ματιά στην Βουργουνδία και τις Ονομασίες Προέλευσης της

Η Βουργουνδία (Bourgogne στα γαλλικά) είναι μια ιστορική και ιδιαίτερα σεβαστή περιοχή κρασιού στην ανατολική Γαλλία. Τα κρασιά της Βουργουνδίας έχουν αφοσιωμένους οπαδούς σε όλο τον κόσμο και παρόλο που το Bordeaux παράγει περίπου τέσσερις φορές περισσότερα κρασιά ετησίως, εκτιμάται ότι η Βουργουνδία που υπολογίζεται στα 30.000 εκτάρια αμπελώνων, θεωρείται ίσης σημασίας, παράγοντας μερικά από τα πιο αποκλειστικά κρασιά στη Γη.

Οι οίνοι Βουργουνδίας προέρχονται από διάφορες διακεκριμένες υποπεριοχές, κάθε μία με ιδιαίτερο χαρακτήρα. Τέσσερις από αυτές βρίσκονται στην καρδιά της Βουργουνδίας, σε στενή λωρίδα που εκτείνεται 120 χλμ. ανάμεσα στις πόλεις Ντιζόν και Μακόν. Από τα βόρεια προς τα νότια είναι η Cote d’Or (που περιλαμβάνει την Cote de Nuits και την Cote de Beaune), η Cote Chalonnaise και το Maconnais.

Δύο νέες AOC για τη Βουργουνδία

Το Chablis, που βρίσκεται στη βορειοδυτική Βουργουνδία, παράγει λευκά κρασιά ξεχωριστά σε στιλ από αυτά της κεντρικής Βουργουνδίας. 130 μίλια στα νότια του Chablis βρίσκεται το Beaujolais – που αντιμετωπίζεται από τον κόσμο του κρασιού ως υπο-περιοχή της Βουργουνδίας, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στην περιοχή Ροδανού-Άλπεων.

Οι δύο βασικές ποικιλίες σταφυλιού της Βουργουνδίας είναι το Pinot Noir και το Chardonnay, και τα δύο μέλη της εκτεταμένης οικογένειας των ποικιλιών σταφυλιού Pinot. Οι “φτωχοί ξάδελφοι” τους Gamay και Aligote αναπτύσσονται επίσης σε όλη την περιοχή, παράγοντας πιο ρουστίκ στυλ κρασιού. Το Gamay χρησιμοποιείται στα κόκκινα και ροζέ κρασιά του Macon, ενώ το Aligote έχει τη δική του ονομασία προέλευσης υπό μορφή Bourgogne Aligote. Στα τέλη του 14ου αιώνα, ο πρώτος δούκας της Βουργουνδίας διέταξε να απαγορευτεί το Gamay, απορρίπτοντάς το ως ακατάλληλο για κατανάλωση. Ωστόσο, ήταν επιτρεπτό εντός της διοικητικής περιφέρειας του Ροδανού όπου βρήκε ένα νέο σπίτι στο Beaujolais.

Η παραγωγή κρασιού στην Βουργουνδία λειτουργεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους: Ο πρώτος είναι μέσω διαπραγματευτών (negociants), οι οποίοι αγοράζουν τα σταφύλια ή το κρασί από αρκετούς μικρότερους παραγωγούς και το πωλούν με την επωνυμία τους. Ο δεύτερος είναι μέσω των συνεταιρισμών (co-operatives) – οργανωμένες ομάδες καλλιεργητών σταφυλιών που ίδρυσαν ένα οινοποιείο για συλλογική χρήση. Η τρίτη μέθοδος αφορά τους οινοπαραγωγούς που κατέχουν αμπελώνες και οινοποιείο. Αυτό είναι λιγότερο κοινό από τα άλλα δύο, λόγω του κόστους που συνεπάγεται η κατασκευή και συντήρηση των εγκαταστάσεων παραγωγής κρασιού.

Έλλειψη κρασιού προβλέπουν οι παραγωγοί και προειδοποιούν για μια επερχόμενη «αποκάλυψη της Βουργουνδίας»

Η πολυπλοκότητα των διαιρέσεων γης της Βουργουνδίας και η παρουσία των συνεταιρισμών και των διαπραγματευτών είναι άρρηκτα συνδεδεμένες – η μία δημιουργεί την άλλη. Η κύρια αιτία βρίσκεται στους νόμους της ναπολεόντιας κληρονομιάς, που δίνουν ίσα δικαιώματα κληρονομιάς σε όλα τα παιδιά μιας οικογένειας. Πριν από τη Γαλλική Επανάσταση (1789), η γαλλική εκκλησία και η ευγενείς κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος των αμπελώνων της Βουργουνδίας, αλλά αυτά αποσπάστηκαν και κατακερματίστηκαν από την επαναστατική κυβέρνηση και διαιρέθηκαν περαιτέρω από κάθε επόμενη γενιά.

Το κλίμα της Βουργουνδίας είναι κατά κύριο λόγο ηπειρωτικό, με σχετικά σύντομα καλοκαίρια και δροσερούς χειμώνες, καθιστώντας την πρόκληση για τα σταφύλια να ωριμάσουν πλήρως. Οι μεγαλύτερες απειλές για τους αμπελοκαλλιεργητές της Βουργουνδίας – ειδικά του Chablis – είναι οι παγετοί και το χαλάζι που μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές στην ανθοφορία των αμπελιών. Το τοπίο εδώ χαρακτηρίζεται από τα ασβεστολιθικά του εδάφη, που εκδηλώνονται είτε σε κυλινδρικούς λόφους, απότομες, απότομες κοιλάδες ή βραχώδεις εκτάσεις. Αυτά τα εδάφη έχουν τεράστια σημασία για το χαρακτήρα των κρασιών της Βουργουνδίας, φέρνοντας μια πεμπτουσία ορυκτότητας και πολυπλοκότητας – ιδιαίτερα στα λευκά κρασιά.

Καμπανία και Βουργουνδία αναγνωρίστηκαν από την UNESCO σαν μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς

Η ποικιλία στο έδαφος και το κλίμα (terroir) μεταξύ των πολλών αμπελώνων της Βουργουνδίας είναι η βάση του συστήματος ταξινόμησης του κρασιού της περιοχής. Η ποιότητα ενός κρασιού της Βουργουνδίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον παραγωγό της, αλλά η αμπελουργική περιοχή στην οποία καλλιεργούνται τα σταφύλια είναι επίσης καίριας σημασίας. Αυτό εξηγεί γιατί πολλές από τις ετικέτες κρασιού εμφανίζουν ένα όνομα αμπελώνα μαζί με τον ποιοτικό χαρακτηρισμό και τον τίτλο ονομασία προέλευσης τους.

Από τη δεκαετία του 1930, οι καλύτεροι αμπελώνες της Βουργουνδίας έχουν επίσημα ταξινομηθεί (από το INAO) σύμφωνα με την ποιότητα του terroir τους, και επομένως την πιθανή ποιότητα των κρασιών τους. Είναι: “Grand Cru”, “Premier Cru” ή “Village”. Τα κρασιά από αταξινόμητους αμπελώνες είναι επιλέξιμα μόνο για περιφερειακές ονομασίες χαμηλότερου επιπέδου.

Το Grand Cru υποδηλώνει τις περιοχές αμπελώνων υψηλής ποιότητας, καθεμία από τις οποίες έχει την δική της ανεξάρτητη ονομασία προέλευσης. Ορισμένες από τις 32 ονομασίες προέλεσης Grand Cru της Βουργουνδίας επιτρέπουν στις ετικέτες των κρασιών τους να αναφέρουν επακριβώς από ποιο μέρος της περιοχής Grand Cru προέρχεται το κρασί.

Το Premier Cru (1er Cru) υποδηλώνει αμπελώνες πολύ υψηλής ποιότητας, οι οποίοι όμως δεν είναι ισοδύναμοι με το Grand Crus. Όλα τα κρασιά Premier Cru γίνονται με την ονομασία προέλευσης της τοπικής κοινότητας (χωριό), αλλά οι ετικέτες τους δηλώνουν το «Premier Cru» για να δείξουν την ανώτερη προέλευσή τους. Εάν το κρασί προέρχεται από ένα μόνο αμπελοτόπι (single vineyard), το όνομα αυτού του αμπελώνα μπορεί να επισυναφθεί στο όνομα της κοινότητας ως μέρος του τίτλου της ονομασίας προέλευσης. Έτσι, ένα κρασί από τον αμπελώνα Perrieres, Premier Cru στο Meursault θα χαρακτηριστεί ως Meursault-Perrieres ή ως Meursault Premier Cru με το όνομα του αμπελώνα Perrieres να αναφέρεται αλλού στην ετικέτα. Υπάρχουν περίπου 600 αμπελώνες Premier Cru που κατανέμονται και στις πέντε υποπεριφέρειες της Βουργουνδίας, εκτός από το Maconnais.

Οι αμπελώνες “Village”, δεν κατέχουν ούτε το Grand Cru ούτε το Premier Cru καθεστώς, αλλά μπορούν παρ ‘όλα αυτά να προσφέρουν κρασιά καλής ποιότητας. Αυτά μπορούν να διεκδικούν μόνο την τοπική κοινοτική (χωριό) ονομασία προέλευσης (π.χ. Pommard) ή περιφερειακές ονομασίες χαμηλότερου επιπέδου. Τα κρασιά Village μπορούν να προέρχονται από ένα μόνο αμπελοτόπι ή πολλά.

Περιφερειακές ονομασίες
Εκτός Village, Premier Cru και Grand Cru, ονομασίες προέλευσης, η Βουργουνδία έχει διάφορες περιφερειακές (π.χ. Bourgogne) και υποπεριφερειακές (π.χ. Bourgogne Hautes Cotes de Nuits) ονομασίες  προέλευσης που εμφανίζονται στις ετικέτες. Αυτά χρησιμοποιούνται συνήθως για κρασιά από αταξινόμητους αμπελώνες και καλύπτουν μια σχετικά μεγάλη περιοχή – σχεδόν όλη την Βουργουνδία -στην περίπτωση της Βουργουνδίας. Αυτές είναι οι μόνες ονομασίες προέλευσης για την κάλυψη των ροζέ και αφρωδών οίνων της Βουργουνδίας και εκείνων που προέρχονται από ποικιλίες αμπέλου «χαμηλότερης ποιότητας», Aligote και Gamay.

Η ιδιοκτησία γης της Βουργουνδίας είναι εξαιρετικά κατακερματισμένη, οπότε μόνο ένα μικρό ποσοστό των ιδιοκτητών αμπελώνων κάνουν και εμφιαλώνουν το δικό τους κρασί. Εκείνοι που το κάνουν σχεδόν σίγουρα θα δηλώνουν “mis en bouteille au domaine” (“εμφιαλωμένο στο σπίτι -οινοποιείο”) στις ετικέτες τους. Η πλειοψηφία, ωστόσο, πουλά τα σταφύλια ή το ημιτελές κρασί τους σε συνεταιρισμούς ή, πιο συχνά, σε διαπραγματευτές (που αγοράζουν από πολλούς μεμονωμένους καλλιεργητές και εμπορεύονται το κρασί κάτω από το δικό τους εμπορικό σήμα).

Η Βουργουνδία, όπως αναφέραμε παράγει σχεδόν τέσσερις φορές λιγότερα κρασιά από το Bordeaux ετησίως, οι τιμές όμως κάποιων icon κρασιών ξεπερνάνε κατά πολύ την αντίστροφη αναλογία, βάζοντας τα στην κορυφή της λίστας με τα ακριβότερα κρασιά του κόσμου.

Διαβάστε σχετικά: Τα 10 ακριβότερα κρασιά του κόσμου

Δείτε μερικά παραδείγματα: 

Domaine de la Romanee-Conti Romanee-Conti Grand Cru, Cote de Nuits, €17,033

Domaine Leroy Musigny Grand Cru, Cote de Nuits, €13,402

Domaine Georges & Christophe Roumier Musigny Grand Cru, Cote de Nuits,
Pinot Noir, €11,577

Domaine Leflaive Montrachet Grand Cru, Cote de Beaune, Chardonnay, €9,176

Domaine Leroy Chambertin Grand Cru, Cote de Nuits, €6,664

Leroy Domaine d’Auvenay Chevalier-Montrachet Grand Cru, Cote de Beaune, France
Chardonnay €5,695

Domaine Leroy Richebourg Grand Cru, Cote de Nuits, Pinot Noir, €5,257

Leroy Domaine d’Auvenay Les Bonnes-Mares Grand Cru, Cote de Nuits, €4,602

Domaine Armand Rousseau Pere et Fils Clos de la Roche Grand Cru  Pinot Noir €1,100

Domaine du Comte Liger-Belair La Romanee Grand Cru, Cote de Nuits,Pinot Noir
€4,518

Domaine Leroy Romanee-Saint-Vivant Grand Cru, Cote de Nuits, Pinot Noir, €4,360

Domaine de la Romanee-Conti La Tache Grand Cru Monopole, Cote de Nuits, €4,110

Leroy Domaine d’Auvenay Mazis-Chambertin Grand Cru, Cote de Nuits, Pinot Noir
€4,455

Domaine Leroy Latricieres-Chambertin Grand Cru, Cote de Nuits, Pinot Noir
€3,429

Domaine Armand Rousseau Pere et Fils Chambertin Grand Cru, Cote de Nuits, Pinot Noir, €2,434

Domaine Armand Rousseau Pere et Fils Chambertin Clos-de-Beze Grand Cru, €1.800