Τι σημαίνει να βοηθάς τους σερβιτόρους να μαζέψουν το τραπέζι, σύμφωνα με την ψυχολογία

Δεν είμαστε ανώτεροι επειδή δεν σηκώνουμε ένα πιάτο: Τι αποκαλύπτει η απλή κίνηση να βοηθήσουμε έναν σερβιτόρο.

Μερικές φορές, η πιο διαυγής ματιά στον χαρακτήρα ενός ανθρώπου δεν αποκαλύπτεται ούτε μέσα από μεγάλα λόγια ούτε από γενναίες δηλώσεις στις αναρτήσεις του στο Instagram, αλλά μέσα από μικρές, σχεδόν ανεπαίσθητες πράξεις. Μια τέτοια πράξη είναι η κίνηση να μαζέψεις το πιάτο σου όταν τελειώσεις το φαγητό σου σε ένα εστιατόριο. Να βοηθήσεις, δηλαδή, τον σερβιτόρο που σε εξυπηρέτησε, μαζεύοντας ή τακτοποιώντας ελαφρώς το τραπέζι σου. Μπορεί να μη σου φαίνεται σημαντικό, όμως η ψυχολογία έχει άλλη γνώμη.

Η πράξη αυτή εντάσσεται στην έννοια της «προκοινωνικής συμπεριφοράς» (prosocial behavior): μια στάση που αποσκοπεί στο να προσφέρει κάτι θετικό στους άλλους, χωρίς να προσδοκάς ανταμοιβή. Σε έναν κόσμο που φωνάζει ατομικισμό, αυτή η λεπτή, καθημερινή πράξη μπορεί να λειτουργήσει ως σημάδι ενσυναίσθησης, ταπεινότητας και αναγνώρισης της ανθρώπινης εργασίας -αλλά και ως ξεκάθαρη διάκριση ανάμεσα στην ψευδαίσθηση της κοινωνικής ανωτερότητας και την πραγματική καλλιέργεια.

Όχι, δεν σε μειώνει να βοηθήσεις. Σε μεγαλώνει.

Κανείς δεν σου ζητάει να σηκωθείς να πλύνεις τα πιάτα στην κουζίνα του μαγαζιού. Όμως, όταν ολοκληρώνεται ένα γεύμα και μαζεύεις με ευγένεια τα σκεύη σου ή απλώς τακτοποιείς το τραπέζι, εκείνη τη στιγμή δεν κάνεις «μια εξυπηρέτηση στον σερβιτόρο» -προσφέρεις ένα σημάδι ότι αναγνωρίζεις την κόπωση, τον κόπο, και τον ανθρώπινο μόχθο. Ότι δεν τον βλέπεις σαν αόρατο εκτελεστή εντολών, ότι ξέρεις πως δεν γεννήθηκες με βασιλικό αίμα και ότι η εξυπηρέτηση δεν είναι δουλεία.

Σε μια κοινωνία που έχει εθιστεί στο να επιδεικνύει κύρος μέσα από τη σιωπηλή επιβολή –«δεν θα μαζέψω, γιατί πληρώνω»–, αυτή η πράξη δεν είναι απλώς ευγένεια. Είναι πολιτική δήλωση. Είναι άρνηση της ταξικής αλαζονείας. Είναι συνειδητή επιλογή να διατηρείς την ανθρωπιά σου ανέπαφη ακόμη και όταν έχεις τη δυνατότητα να την ξεχάσεις.

Η ταπεινότητα είναι μορφή ανωτερότητας

Αυτό που διαχωρίζει τους πραγματικά καλλιεργημένους από τους επίπλαστα “κοσμικούς” είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουν την προσφορά του άλλου, χωρίς καμία υποτίμηση. Αυτός που μαζεύει ένα πιάτο από το τραπέζι του σε ένα εστιατόριο δεν είναι «παρακατιανός». Είναι κάποιος που έχει αντίληψη. Που έχει συναίσθηση της σχέσης εξυπηρετούμενου και εξυπηρετούντος ως μιας ισότιμης συναλλαγής ανθρώπινης συνεργασίας, όχι εξουσιαστικής πυραμίδας.

Αντιθέτως, εκείνος που σφυρίζει αδιάφορα όταν πέσει κάτω ένα πιρούνι, που απλώνει το χέρι απαιτητικά χωρίς ένα «παρακαλώ» ή που δεν σκέφτεται καν να διευκολύνει την αποχώρησή του μαζεύοντας έστω τις χαρτοπετσέτες του, στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: δεν αντιλαμβάνεται τον άλλον ως ισότιμο άνθρωπο.

Η συμπεριφορά σου στην εξουσία και στην υπηρεσία σε εκθέτει

Ο τρόπος με τον οποίο φέρεσαι σε όσους εργάζονται σε θέσεις εξυπηρέτησης -σερβιτόρους, καθαριστές, ταμίες, οδηγούς- είναι αποκαλυπτικός. Δείχνει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεσαι την εξουσία -όταν την έχεις-. Κι αν θεωρείς πως το να προσφέρεις μερικά ευρώ σε αντάλλαγμα για την εργασία κάποιου σου δίνει και την ηθική υπεροχή να τον αγνοήσεις, να τον υποβιβάσεις ή να απαιτείς απ’ αυτόν υποταγή, τότε έχεις καταλάβει λάθος τους όρους της κοινωνικής συνύπαρξης.

Αυτό που αποκαλύπτει ο σεβασμός στον εργαζόμενο δεν είναι το αν έχεις καλούς τρόπους. Είναι το αν είσαι ενσυνείδητος άνθρωπος. Το αν κατανοείς πως το ανθρώπινο πρόσωπο δεν ακυρώνεται από την ποδιά, την στολή ή την σιωπή.

Η ψυχολογία πίσω από το «μαζεύω το τραπέζι»

Οι ειδικοί της ψυχολογίας έχουν διατυπώσει εδώ και χρόνια τη θεωρία ότι τέτοιες αυθόρμητες, μη αναμενόμενες κινήσεις που έχουν στόχο να ελαφρύνουν το έργο κάποιου άλλου, είναι δείκτες υψηλής συναισθηματικής νοημοσύνης. Είναι μορφές κοινωνικής ευφυΐας, ενσυναίσθησης και εσωτερικού αισθήματος δικαιοσύνης. Δεν είναι απλώς θέμα «καλής ανατροφής» -είναι ένδειξη μιας ηθικής στάσης απέναντι στον κόσμο.

Η πράξη του να μαζέψεις το τραπέζι σου ή να διευκολύνεις έναν εργαζόμενο δεν είναι απλώς μια καλή συνήθεια: είναι μια άσκηση υπαρξιακής επίγνωσης. Γιατί, εντέλει, το ζήτημα δεν είναι αν θα κουβαλήσεις ένα πιάτο. Είναι αν κουβαλάς μέσα σου σεβασμό.

Η κοινωνική ευγένεια είναι μορφή αντίστασης

Σε έναν κόσμο που σου μαθαίνει να σκέφτεσαι τον εαυτό σου πρώτα, που σε ενθαρρύνει να διεκδικείς, να επιβάλλεσαι, να εξασκείς «το δικαίωμά σου» να μην ασχολείσαι με τους άλλους, η απόφαση να κάνεις μια μικρή κίνηση φροντίδας προς έναν εργαζόμενο είναι μια πράξη αντίστασης. Είναι ένας τρόπος να κρατήσεις τον εαυτό σου έξω από τον ατομισμό που μας στεγνώνει.

Δεν χρειάζεται να είσαι πλούσιος/α, διάσημος/η ή ισχυρός/ή για να αλλάξεις τον κόσμο. Αρκεί να είσαι ο άνθρωπος που, όταν σηκώνεται από το τραπέζι, αφήνει πίσω του την καρέκλα του στην θέση της, τα πιάτα του σε τάξη και ένα χαμόγελο στον άνθρωπο που του σέρβιρε.

Γιατί η δύναμη δεν φαίνεται από το πόσα σου προσφέρονται, αλλά από το πώς φέρεσαι σ’ αυτούς που σου τα προσφέρουν.

πηγή: queen.gr