Ο τρόπος που φτιάχνει κρασί η Γαλλία πρόκειται να αλλάξει για πάντα

Αυτό το καλοκαίρι η θερμοκρασία στη Γαλλία χτύπησε κόκκινο και ήταν το δεύτερο πιο ζεστό καλοκαίρι που έχει καταγραφεί. Για τους οινοπαραγωγούς του Μπορντό αυτό ήταν μια ακόμα υπενθύμιση ότι η ολοένα και αυξανόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη απειλεί και τον δικό τους κόσμο.

Τα σημάδια του ζεστού καλοκαιριού είναι εμφανή πάνω στα σταφύλια που κρέμονται μαραζωμένα στα αμπέλια, στο Μπορντό. «Πρέπει να έχουμε στο νου μας τα όρια του αμπελώνα», λέει η Agnes Destrac, ερευνήτρια του Εθνικού Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών της Γαλλίας. «Δεν γίνεται να προσπαθούμε να διατηρήσουμε το Μερλό, ό, τι και να γίνει».

Αυτή η κουβέντα, λίγα χρόνια πριν δεν περνούσε ούτε καν σαν ιδέα από το μυαλό των οινοποιών, σε μια αμπελουργική περιοχή που είναι καλλυμένη κατά 60% από την ποικιλία Μερλό. Αλλά τώρα η Destrac ψάχνει εναγωνίως να βρει ποικιλίες σταφυλιών που μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα στη ζέστη, για να βοηθήσει την οινική βιομηχανία του Μπορντό που υπολογίζεται 4.2 δις δολάρια.

“Το Μερλό είναι η ερυθρή ποικιλία του Μπορντό που ωριμάζει γρηγορότερα και ο χαρακτήρας του σταφυλιού είναι πολύ πιθανόν να αλλάξει αν τα σταφύλια ωριμάζουν τον Αύγουστο αντί για τον Σεπτέμβριο,”, είπε ο Bernard Farges, οινοποιός και πρόεδρος του Conseil Interprofessionel du Vin de Bordeaux.

“Τα υπερώριμα Μερλό χάνουν τη κομψότητα και τη φρεσκάδα τους και γίνονται μια φρουτώδη βόμβα χωρίς σκληρές άκρες”, γράφει ο Master of Wine Clive Coates στο βιβλιο του “The Wines of Bordeaux.” του 2004. Γι΄ αυτό οι έρευνες έχουν επικεντρωθεί στο να βρεθεί μια εναλλακτική ποικιλία για να μπορέσει να παραμείνει το κόκκινο κρασί του Μπορντό όπως όλοι το ξέρουμε. Βαθύ ερυθρό, που πίνεται εύκολα με τα γεύματα, είναι κομψό και δεν έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε αλκοόλ.

Ο Bernard Farges, οινοποιός και πρόεδρος του τοπικού οινικού συμβουλίου (Conseil Interprofessionel du Vin de Bordeaux), πειραματίζεται με το petit verdot, μια παραδοσιακή ποικιλία που έχει καθυστερημένο και απρογραμμάτιστο τρύγο και λόγω αυτού δεν έχει έρθει μέχρι τώρα στο προσκήνιο. Όσο όμως η θερμοκρασία ανεβαίνει, η ποικιλία αυτή προσαρμόζεται καλύτερα και μπορεί να είναι αυτή που θα προσθέσει τανίνες, χρώμα και γεύση στα κόκκινα του Μπορντό.

Το πρόβλημα είναι ότι οι οινικές περιοχές του Μπορντό είναι οργανωμένες σε προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης, με συγκεκριμένους κανόνες και συγκεκριμένες ποικιλές σταφυλιών για κάθε περιοχή. Η παράδοση αυτή μετράει πολλούς αιώνες πίσω.

Η αύξηση της θερμοκρασίας όμως σημαίνει ότι αυτοί οι κανόνες πρέπει να αλλάξουν. Ήδη από την δεκαετία του ’80, η μέση θερμοκρασία στο Μπορντό έχει ανέβει σχεδόν 1 βαθμό Κελσίου και αν αυξηθεί κι άλλο, το Μερλό θα απειληθεί πολύ σοβαρά. Από την Καμπανία στο Βορρά μέχρι τον Ροδανό στο νότο, οι αμπελώνες ανθίζουν νωρίτερα και τα φρούτα ωριμάζουν πολύ πιο γρήγορα από ότι μια γενιά πριν.

Σύμφωνα με το Intergovernmental Panel on Climate Change των Ηνωμένων Εθνών, οι επιστήμονες αναμένουν ότι η θερμοκρασία στη περιοχή θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι το 2050. Αν αυξηθεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τότε η μέση θερμοκρασία στη περιοχή θα είναι 4 ολόκληρους βαθμούς Κελσίου πιο πάνω, από ότι ήταν το διάστημα 1975-2005 και αυτό θα συμβεί μέχρι το τέλος του αιωνα!

Eight-Year Experiment

Το Οινικό συμβούλιο του Μπορντό ζήτησε να αλλάζουν οι κανονισμοί του ΠΟΠ έτσι ώστε οι καλλιεργητές να μπορέσουν το 2016 να πειραματιστούν με νέες ποικιλίες. Προτείνεται να προστεθούν 4 κόκκινες ποικιλίες στις έξι που επιτρέπονται σήμερα, για μια πειραματική περίοδο οκτώ χρόνων. Οι νέες ποικιλίες θα είναι τοπικές, όπως για παράδειγμα το Marselan, μια διασταύρωση μεταξύ Cabernet Sauvignon and Grenache που αναπτύχθηκε το 1961.

Ήδη στους πειραματικούς αμπελώνες του Γαλλικού Γεωργικού Ινστιτούτου, η Destrac επιβλέπει μια καλλιέργεια που περιλαμβάνει 52 ποικιλίες σταφυλιών, συμπεριλαμβάνομένων και ποικιλιών από την Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ιταλία. Οι καλλιέργειες αυτές είναι μέρος του πειράματος Vitadapt , που μελετάει ποιες ποικιλίες μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα στη Γαλλία. «Οι ποικιλίες της Πορτογαλίας είναι καλές υποψήφιες», λέει η ερευνήτρια. «Ξέρουμε ότι αντέχουν μεγάλες θερμοκρασίες και βρίσκονται και αυτές φυτεμένες μπροστά σε ανοιχτό ωκεανό»

«Με δεδομένο ότι τυπικά η φύτευση αμπελώνα είναι για 30 χρόνια, μπορούμε να πούμε ότι η κατάλληλη στιγμή για πειραματισμό είναι τώρα», τονίζει ο οινοποιός Vincent Cruege, που εργάζεται στο Chateau La Louviere στο appellation Pessac-Leognan του Μπορντό.

Βέβαια ο ίδιος δεν έχει πειστεί ότι η αυξανόμενη θέρμανση του πλανήτη είναι ένα τόσο μεγάλο προβλημα όσο το παρουσιάζουν. «Μπορεί να άλλαξε η περιεκτικότητα σε σάκχαρα τα τελευταία 25 χρόνια», λέει, «αλλά αυτό είναι αποτέλεσμα και των νέων γεωργικών μεθόδων». Τα υπερώριμα Μερλό δεν είναι η μεγαλύτερη του ανησυχία αφού η σοδειά μπορεί να ελεγχθεί με κλάδεμα, αποφύλλωση και αραίωμα στα άγουρα σταφύλια. «Την μεγαλύτερη επίδραση στο τρύγο την έχει ο τρόπος που δουλεύουμε τον αμπελώνα», εξηγεί ο Cruege.

Το περιβάλλον μεταβάλλεται

Ακόμα κι έτσι όμως, οι οινοποιοί θα πρέπει να σκεφτούν πως θα αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή», λέει ο Herve Le Treut, επικεφαλής ερευνητής της τελευταίας αναφοράς του Συμβουλίου για την Κλιματική Αλλαγή.

«Η φύση αντιδρά πολύ έντονα στις αλλαγές της θερμοκρασίας. Μέχρι το τέλος του αιώνα, τα κύματα καύσωνα το καλοκαίρι θα μπορεί να φέρουν την θερμοκρασία στο Μπορντό 10 βαθμούς πάνω από την κανονική. Πρέπει όλοι να αποφασίσουμε ποιες ποικιλίες σταφυλιού θα κρατήσουμε και με ποιο κόστος. Το ίδιο ισχύει και για τις μεθόδους καλλιέργειας».